Beeline Business қызметкерлерімен сұхбат: Александр Заика Private LTE туралы

Деректерді жіберудің бақыланатын және тұрақты, кедергілерге төзімді, жақсы қорғалған және жоғары сапалы байланысты қамтамасыз ететін цифрлық ортасы көптеген компаниялар мен ұйымдар арасында сұранысқа ие. Бүгінгі таңда Private LTE өнеркәсіптік сектордың тиімді жұмысын ұйымдастырудың негізіне айналып жатыр. Бұны мүмкін ететін жайттар және жеке желіні пайдалану тиімділігі туралы Beeline Business сарапшысы Александр Заика айтып береді.

BF: Private LTE дегеніміз не?

А: Бұл жеке LTE желісі – мобильді абоненттерге арналған деректерді жіберу технологиясы. Мұндай желі белгілі бір кәсіпорын мен клиент үшін оның міндеттерін шешу және бизнес-мақсаттарына жету үшін құрылады.

BF: Private LTE әр кәсіпорындағы құпиясөзі мен логині бар Wi-Fi-дан несімен ерекшеленеді?

А: Wi-Fi кеңседе немесе кәсіпорында сымдардан арылу – жаңа жұмыс орнына ноутбукпен келіп, өз міндеттерін орындай алу үшін жергілікті желі технологиясы ретінде құрылды. Бұл қызметкерлердің ұтқырлығын қамтамасыз етеді және оларды жабық кеңсе үй-жайында болса да, бір жұмыс орнына байлап қоймайды. Ал Private LTE деректерді алыс қашықтыққа, соның ішінде жолда жіберу үшін жасалған. Айырмашылығы да осыдан. Жеке желі үй-жайлардан тыс кең аумақтың қамтылуын қамтамасыз етеді, Wi-Fi – бұл кеңселердегі сымдарды ауыстыру.

BF: Бөлінген желі жалпы қолданылатын желіден несімен ерекшеленеді?

А: Біз жалпы қолданылатын желіні коммерциялық деп атаймыз, өйткені ол ең алдымен жеке тұлғалар үшін құрылады. Бұл желінің ресурстары мен өткізу қабілеті барлық абоненттерге таратылады. Интернеттегі қандай да бір қолданбаны немесе басқа ресурсты өзінің жеке мақсаттары үшін пайдаланатын қарапайым жеке тұлғаға арналған, деректер баяу жіберілетін немесе бір жерде кідіріп қалатын, жалпы қолданылатын желі – бұл қалыпты жағдай. Бірақ егер біз компания туралы айтатын болсақ және мұндай желі жұмыстың үздіксіздігін қамтамасыз етсе, жұмыстағы іркіліс немесе персоналдың қауіпсіздігі оған байланысты болса, онда мұндай жағдай қолайсыз болады. Private LTE кез келген уақытта желі ресурсының қолжетімді болуын және маңызды деректердің адресатқа уақтылы жіберілуін қамтамасыз етеді.

BF: Private LTE кімге арналған? Оның негізгі пайдаланушысы кім?

А: Бұл өндіруші және өңдеуші секторлардың өнеркәсіптік кәсіпорындары, логистикалық кешендер, көлік компаниялары, сондай-ақ тиімсіз жұмыс істеу үшін үлкен ресурсы бар компаниялар. Private LTE жеке учаскенің жұмысынан бастап әр қызметкердің өнімділігіне дейін бүкіл өндіріс бақыланатын жүйеге көшуге мүмкіндік береді. Қажетті ақпараттың бүкіл жиымын ала отырып, оны басқаруға және қосымша шешімдер жасауға болады. Кәсіпорынның ауқымы неғұрлым үлкен болса, мұндай шешімдерді енгізу экономикалық тұрғыдан соғұрлым тиімді болады.

Мысал ретінде теңіз порттарын алайық. Оларда үлкен тиеу крандары бар және порттың бүкіл өткізу қабілеті осы кранның тиімділігіне байланысты. Егер мұндай кран істен шықса, кәсіпорын тұрып қалып, үлкен шығындарға ұшырайды. Көбінесе талдау жүргізген кезде техниканың адам факторына байланысты істен шығатыны анықталады, мысалы, кран операторы регламенттелмеген жүкті көтереді, бұл тораптарға артық жүктеме түсіреді. Private LTE желісін енгізіп, телеметриялық ақпаратты жинайтын датчиктерді кранға орнатса, бұның алдын алуға болады. Мысалы, операторға мұндай жүкті көтермеген жөн екенін немесе жебені мұндай жылдамдықпен жылжытуға болмайтынын хабарлау керек, осылайша бос тұруға және жөндеу жұмыстарын мәжбүрлі түрде жүргізуге жол бермеуге болады.

BF: Private LTE орнату үшін Beeline Business компаниясына хабарласпас бұрын, тапсырыс беруші нені білуі және түсінуі керек?

А: Тапсырыс беруші сигналмен қандай аумақты қамтығысы келетінін түсінуі керек, сонымен қатар мақсаттарын белгілеп алуы керек. Мұнда Private LTE желісін енгізудің мақсат емес, кәсіпорынның өндірісте цифрландыруды дамыта алуына, тиімділікті арттыруына, сондай-ақ персоналдың қауіпсіздігін қамтамасыз етуіне арналған құрал екенін түсіну маңызды.

Мақсатты белгілеп алу өте маңызды, өйткені оған сүйене отырып, жобалау орындалады – қанша абонент қажет, қандай жылдамдық, қай жерде тығызырақ қамту қажет. Сондай-ақ бізде техникалық тапсырма үлгісі және сауалнама парағы бар, жобалау кезеңіне өту үшін оны тапсырыс берушімен бірге толтырып, қажетті деректердің толық тізімін жинауға болады. Келесі қадамда біз радиотексеріс жүргіземіз, оның аясында жабдықты орнату координаттарын, оны қандай биіктікте орнату керектігін, байланыс арналарын қалай ұйымдастыру керектігін, серверлік жабдықты қайда орнату керектігін және басқа да жайттарды анықтаймыз.

BF: Мұндай желіні бұзып, деректерге қол жеткізуге бола ма?

А: Мұнда Private LTE желісінің осы тәуекелдерді азайтуға арналған құралдары туралы айту керек, сондай-ақ бірқатар аспектілерді ескеру қажет:

1. Private LTE – бұл интернет желісіне қосылмайтын жеке желі. Егер Google-да болатын шабуылдардың тізімін қарасақ, олардың негізгі бөлігі интернет желісінен келеді. Тиісінше, желіні интернеттен оқшаулау арқылы біз қауіпсіздіктің басқа деңгейіне көшеміз.
2. Private LTE желісінің аутентификация (жеке тұлғаны сәйкестендіруге мүмкіндік беретін жүйе), авторизация (нақты абонентке пайдалану құқығын береді), шифрлау (бүкіл трафик шифрланған күйде) және деректердің тұтастығы сияқты тәуекелдерді айтарлықтай азайтуға мүмкіндік беретін бірқатар механизмі бар. Егер деректердің бір бөлігі жоғалса немесе ұсталса, соңғы аспект ақпаратты қабылдамауға мүмкіндік береді.

BF: Жеке желі қаншалықты икемді? Инфрақұрылымды өзгертуге бола ма, өйткені біз кәсіпорын туралы айтатын болсақ, ол үнемі кеңейіп отырады.

А: Біз радиоқолжетімділік желісі туралы айтып отырмыз. Қажетті қамтуды кеңейту үшін біз қосымша базалық станция саламыз. Егер қамту контурын өзгерту қажет болса, біз оны тасымалдаймыз және берілген аумақта қамтуды қамтамасыз етеміз. Азайту керек болса, жабдықты бөлшектейміз. Ядроның өткізу қабілеті өткізу қабілетіне немесе абоненттер санына арналған лицензияны қосу арқылы өзгертіледі.

BF: Егер кәсіпорында қауіпсіздікке жауап беретін жабдық болса, Private LTE біріктіруге бола ма?

А: Жеке желі бізде барлық жерде кездесетін хаттамаларды қолданады. Мұнда бәрі өте қарапайым және ешқандай түзетулер қажет емес, өйткені бұл барлық жерде – ноутбуктарда, телефондарда, камераларда қолданылатын деректерді жіберу хаттамаларымен жұмыс істейтін стандарт.

BF: Біз өнеркәсіптік кәсіпорындарда үлкен металл құрылмалар, цемент және бетон құрылыстар бар екенін білеміз. Олар сигналдың өтуіне кедергі келтіре ме?

А: Мұнда физикалық құрамдас бөлікке назар аудару керек – Private LTE айналып өтудің жоғары сипаттамалары бар радиотолқындарды пайдаланады. Бұл толқындардың бұрылып, шағылысып, терезелерге түсуі мүмкін екенін білдіреді. Ғимараттан тыс орналасқан базалық станция қамтуды қамтамасыз етеді. Егер біз кәсіпорын туралы айтатын болсақ, онда қабырғалардың немесе металл құрылмалардың қалыңдығы радиосигналдың енуіне мүмкіндік бермейтін жағдай болуы мүмкін. Бұл жағдайда Indoor жабыны немесе үй-жайларға арналған жабын деп аталатын шешім бар. Ол таратылған антенна жүйесін – төбеге ілінетін кабельдер мен шағын антенналарды орнатуды көздейді.

BF: Жабдық пен қызметкерлердің жұмысын бақылауды ұйымдастыруда желі қаншалықты тиімді, қашықтан бақылауды баптауға және төтенше жағдайлар туралы хабарламалар алуға бола ма? Бұл өнеркәсіптік кәсіпорындарда ең маңызды факторлардың бірі шығар.

А: Кәсіпорынды бақылау, басқару және автоматтандыру жүйелері туралы айтатын болсақ, Private LTE үлкен көлемдегі трафикті де, шағын деректерді де жіберетін көптеген құрылғыларды қосуға мүмкіндік береді, олар ақпаратты импульсті түрде жіберетін және жоғары дербестікті қажет ететін телеметриялық құрылғылар деп аталады. Осы тұрғыдан алғанда, жеке желі бір шағын батареямен жұмыс істейтін, энергияны үнемдейтін құрылғыларды қосуға мүмкіндік береді, олар деректердің шағын көлемдерін импульсті түрде жібереді, сондықтан мұндай құрылғылар біршама ұзақ жұмыс істей алады. Кейбір жағдайларда 10 жылға дейінгі пайдалану мерзімі туралы айтуға болады.

Қауіпсіздік тұрғысынан алғанда, Private LTE көлікті диспетчерлеу, персонал трекингі сияқты жүйелерді енгізуге мүмкіндік береді. Жалпы бұл неліктен маңызды? Көлік туралы айтатын болсақ, онда тағы да кранмен мысалды еске түсіруге болады. Карьерлік өздігінен түсіргіш көлікті тиімді пайдалану үшін оның қай жерде екенін түсініп, майдың параметрлерін, шиналар қысымын, мотор температурасын және басқа да сипаттамаларды білген жөн. Мұның бәрі ауытқулар мен жоғары көрсеткіштерді тіркеуге және көлік операторына ақаулардың алдын алу үшін жұмысты тоқтату міндетін қоюға мүмкіндік береді. Қауіпсіздік пен тиімділік тұрғысынан автоматтандырылған көлік жүйесін ұйымдастыруға болады, мысалы, өздігінен түсіргіш көлік бағдар бойынша өз бетінше жүрсе, жүкті түсірсе және тиесе. Адам шаршаған жағдайда робот тамаша шешім бола алады.

BF: Ал шахталарда жұмыс істейтін компания туралы айтар болсақ? Олармен Private LTE арқылы байланыс орнатуға бола ма?

А: Шахта – бұл жағдайлары күрделірек үй-жайдың жеке іске асырылуы. Өнеркәсіптік нысандар үшін кабельдер қойылып, шағын қосымша антенналар ілінетін таратылған антенна желісі түрінде жүзеге асырылуы мүмкін шешімдер бар. Профилі төмен және сәулелену қуаты азырақ шағын базалық станциялар түріндегі шешімдер бар. Мұндай жабдық көлік оны бұзбауы үшін тауашаларға орнатылады және шахтаның көкжиегін әртүрлі бағытта жарықтандыратын бағытталған антеннамен шығарылады. Антенна ретінде базалық станцияға қосылатын және шахтаның бүкіл ұзындығы бойынша не шахта төбесінің астына, не шахта қабырғасында салынатын және антенна сияқты сәуле шығаратын кабель қолданылатын шешімдердің басқа кластары бар.

BF: Егер біз ірі өнеркәсіптік кәсіпорын туралы айтатын болсақ, онда көбінесе мұндай компаниялардың бірнеше қалада желісі болады. Іс жүзінде оларды біріктіруге бола ма және бұл қаншалықты қауіпсіз? Бұл қалай жұмыс істейді?

А: Коммерциялық желі сияқты. Private LTE архитектурасы коммерциялық желідегіге ұқсас, дегенмен бұл желі нақты бір кәсіпорын үшін жұмыс істейді, оның клиент қызмет көрсететін өзінің жеке базалық станциялары, байланыс арналары, ядросы, серверлері және бүкіл осы жүйені жұмыс істеткізетін бағдарламалық құралы бар. Егер кәсіпорынның Қазақстанның әртүрлі нүктелерінде активтері болса, онда біз желі ядросын орналастыру үшін оңтайлы нүктені таңдаймыз. Егер қауіпсіздік туралы айтатын болсақ, оны қамтамасыз етуге арналған бірқатар тетіктер бар – мұнда базалық станцияларды ядроға қосу үшін интернетті пайдаланбай, жабық бөлінген арналарды пайдалану маңызды, бұл ақпараттың жайылып кету қаупін азайтуға көмектеседі.

BF: Private LTE болған кезде, Wi-Fi қалдыру керек пе?

А: Wi-Fi қандай мақсатта қолданылатынын түсіну керек. Егер бұл корпоративтік сегмент болса, яғни кеңселер мен әкімшілік-тұрмыстық кешендердегі сымдарды ауыстыру керек болса, онда Wi-Fi қалдырып, бүкіл желіні Private LTE желісіне ауыстырмаған жөн. Егер Wi-Fi өнеркәсіптік мақсатта пайдаланылса, мен бұл тәсілді қайта қарауды ұсынамын, Wi-Fi лицензияланбайтын жиіліктерді пайдаланатындықтан, кез келген адам оларды әртүрлі құрылғылардан (ноутбуктар, смартфондар, планшеттер және т.б.) пайдалана алады. Сымсыз жергілікті желіден жұмыс істейтін осындай құрылғылардың бүкіл ауқымы кедергілер жасауы мүмкін. Ал жеке желі лицензияланатын жиіліктерді пайдаланады – әр операторға тек ол өзі қолданатын жиіліктер диапазоны беріледі. Осылайша, әртүрлі құрылғылардан шығатын бір сигнал адасып, деректерді алуы немесе жіберуі тиіс болған құрылғы нақты бір деректер пакетін емес, ақпарат «ботқасын» алатын интерференция жоққа шығарылады.

BF: Private LTE өнеркәсіптік саладағы басқа байланыс стандарттарын ығыстыра ала ма?

А: Қалған стандарттар жойылады деп айту мүлдем дұрыс емес. Әрбір технологияның өз орны, өз міндеттері және іске асыру ауқымы бар. Менің ойымша, корпоративтік желілер сол бойы Wi-Fi-ға негізделе құрылады. Мыңдаған құрылғыларды деректер желісіне қосудың қажеті жоқ кейбір шағын кәсіпорындар жеткілікті қамтуды қамтамасыз ететін және ондаған құрылғыларды қосатын басқа технологияларды қолдана алады және бұл қаржы тұрғысынан қиын болмайды.

Технологиялар мен стандарттар қалады, бірақ әртүрлі инновациялық шешімдерді енгізу үшін бірыңғай цифрлық платформа құрғысы келетін компанияларға Private LTE желісіне назар аударған жөн, өйткені бұл технология кең жолақты деректерді жіберу, көлікті автоматтандыру және роботтандыру, жұмыскерлерге арналған далалық радиобайланыс, құрылғылар мен білдектерден телеметриялық деректерді жіберу сияқты көптеген мәселелерді шеше алады. Жиынтықта мұның бәрі – бір желі. Мұнда мыналарды түсіну керек: егер компанияның көптеген желілері болса, олардың әрқайсысына қызмет көрсету үшін тиісті біліктілігі бар қызметкерлер мен инженерлер штаты қажет. Егер бір желі болса, онда қызмет көрсететін персоналдың саны, істен шыққан жабдықты ауыстыру үшін қоймада жатқан жабдықтардың саны айтарлықтай азаяды, ал компанияның операциялық шығындары оңтайландырылады.

Біздің сарапшымызбен өткізілген толық сұхбатты мына сілтеме арқылы тыңдауға болады https://www.youtube.com/watch?v=B47sKWkTiJo